Sa boghe sua fiat oramai unu pispisu ammantadu dae su sùlidu afannosu de su respiradore artifitziale.

In santandria 2014, cun una lìtera publicada dae Repubblica, Walter Piludu, aiat fatu ischire chi su viàgiu peri sa sèmida infadosa de sa maladia diat èssere acabadu sa die chi s’ùrtimu alenu de sas paràulas suas si nch’esseret istudadu.

<Pro ite apo detzisu de ligare a sa possibilidade de faeddare s’ùrtimu arrematu de sa vida mia? Finas si est meda istrìgile est s’ùrtimu ligàmene cun sos afetos meos. E posca, sena pòdere faeddare, comente apo a pòdere avisare su badante meu chi tèngio finas fastìgiu in su nare?>.

A custa manera – cun una filera arresonada de sas dificultades de unu malàidu de SLA – printzipiaiat sa lìtera chi s’òmine, chi tando aiat 64 annos, giai presidente de sa Provìntzia de Casteddu , aiat iscritu cun s’elaboradore suo a cumandos oculares a su Papa e <a sos leader de sas fortzas presentes in Parlamentu> pro los atzocare in contu de unu tema <personale e generale: su de sa finitia de vida>.

Aiat ammentatadu – in tempos in sos cales sa proposta de lege fiat ismentigada in sa Camera – chi su tema de s’eutanasia no est ligadu a su disisperu, ma semper e cando a sa libertade.

<Est pretzisu chi deo potza detzìdere liberamente cando mi nche mòrrere>.

Nois de s’Unione, a cussu tempus, aiamus detzisu de fàghere subra cussa lìtera e cussa istòria, s’abertura de su giornale de sa domìniga, intreghende duas pàginas.

E deo aia iscritu un’editoriale chi torro a propònnere comente omàgiu a una persone chi at dadu proa de atrivimentu e cuscèntzia tzivile.

Cun rispetu pro cale si siat pensamentu bostru.

(Bogadu dae L’Unione Sarda de su 30 santandria 2014)

de Anthony Muroni

Isbeliados comente semus dae una vida fitiana fata de impignos (semper prus bòidos) chi non podent èssere trantzidos, unu èrchidu mannu de dolu che a su de Walter Piludu arriscat de colare pro de badas o de no àere su càrculu chi meresset.

Su deretu de su malàidu a seberare un’acabu dignu de s’esperièntzia sua terrena est unu tema non prus èticu ebbia, ma finas sotziale e polìticu.

E s’Itàlia, chi dae annos e annòrios at leadu su caminu de una Repùblica pro nudda làica, est trighende pro su chi atenet a règulas definitivas. Sos casos Welby e Englaro ant produidu polèmicas chi ant àpidu s’efetu de isvilire su tema.

Ca in custu Paisu non semus mancu lòmpidos a un’acordu in contu a sa definitzione de “finitia de vida” e maladia terminale. Sa sospensione de sas meighinas eutanasia a podet èssere definida?

E s’astensione de su mèigu, in fatu a sa volontade pretzisa de su malàidu, dae misuras comente su nudriamentu artifitziale e sa ventilatzione mecànica, comente depet èssere medida?

In sos Istados Unidos s’est batalladu pro tempus meda in contu de Pianificatzione antetzipada de sas curas in sas cales su patziente at una parte ativa: paris a sos chi curant e a sos de sa famìlia, issu leat detzisiones in contu de tratamentos chi cheret adduire o refudare.

Est una detzisione chi at in intro un’acaramentu cun sos valores pròprios morales e de riferimentu: valores chi sunt de su sìngulu e non de s’Istadu.

Est seguru chi est pretzisa un’informatzione mèdica giusta e cumpleta, in antis de leare detzisiones a urtimera. E diat èssere deghile chi sas matessi detzisiones esserent posca comunicadas e arresonadas cun sos parentes e sos custrintos.

S’intziligu bonu de Walter Piludu diat dèpere fàghere torrare s’arresonu a sa filera de sas cosas de fàghere, finas e mescamente in cunforma a a sa SLA: una maladia rebesta, chi avàntzat – pustis de àere paralizadu tempus cun tempus su màrturu – arressende semper de prus s’alenu a manera chi est a òbligu sa ventilatzione assistida.

Su sèberu verdaderu, a bisu de su chi contat chie at àpidu sa malasorte de costoire unu malàidu terminale istracadu dae custa sìndrome, est ligadu mescamente a cando si frimmat su tratamentu pustis chi est comintzadu.

E inoghe si recuit a sa netzessidade de pensare a una normativa chi pòngiat règulas a su comintzu de unu tratamentu chi su malàidu non cheret o a sa rechesta de disconnessiones fata cando issu etotu est galu in sensos.

Custa ùrtima no at su significu de bogare a craru a manera ùnica sa volontade de si lassare mòrrere, ma prus a prestu de retirare su cunsensu a su tratamentu medicale invasivu.

Ponende in contu ogni parre, una chistione gasi dìliga est una làstima a la pònnere in sas manos de una classe polìtica chi si perdet in cosas de prus pagu contu.

Pro la fàghere fàtzile, si pro unu credente sa vida est in manos a Deus, pro unu làicu liberale non pertenet de seguru a s’Istadu.