(Per leggere l’articolo in italiano cliccare sulla bandierina in alto)

Paràulas chi parent campaneddos de allarme. Chistiones betzas e noas chi nos pedint un’impinnu chi a bortas andat contra a sa resistèntzia testorruda de muros de gomma chi, a sa fine de sos contos, resurtant prus tostos de su tzimentu armadu.
E, belle gasi, sunt capìtulos chi devimus tènnere s’ànimu de no archiviare.

Incuinamentu.

Est su chi pro deghinas de annos sos colossos de sa chìmica, de sa petrolchìmica e de s’allumìniu ant produidu in unas cantas partes mannas de Sardigna. Discàrrigas abusivas, muntones de materiale dannàrgiu, benas de abba abenenadas, àeras malàidas chi non si podent respirare. S’efetu dannosu pro s’òmine e pro s’ambiente est una cosa chi non si nde podet fàghere su contu. E, comente mustrant sas sentèntzias essidas dae pagu, nemos pagat.

Bonìficas.

Sunt sas chi nemos at fatu a beru. Ne in Portu Turre, ne in su Sulcis. S’efetu? Sa terra, sas benas, su mare, totu abbarrat incuinadu. E sas lobby mannas de s’energia e de sa trasformatzione de sos produtos chìmicos e petrolìferos podent sighire a fàghere ùtiles, sena s’interessare de sos costos de su risanamentu S’Eni Syndial, in particulare, no at presentadu mai su progetu pro sas bonìficas in Portu Turre . Nd’at imbiadu a su Ministèriu unu pro su tratamentu de sas benas ma sos tècnicos de su guvernu ant mustradu chi su parapetus idràulicu propostu no est a tretu de cuntènnere unu bellu nudda. Sos benenos sighint a nche fèrrere in mare.
Traballu.

In custos campos est semper prus pagu e semper prus pagu garantidu, dae su puntu de vista de sa calidade e de s’economia. E belle gasi b’at pessones medas chi no lis agradat a nde faeddare. Binchent sos arressonos tipu «ma si si nch’andant sas indùstrias mannas – andat bene, incuinant e nos pagant pagu – nois ite faghimus?». Sunt istados de ànimu chi si podent cumprèndere. Ma forsis bi diat chèrrere una polìtica chi siat bona a propònnere alternativas. Cun sas ides craras subra de su fatu chi custu modellu de (suta)isvilupu cheret abbandonadu in presse, in antis chi àteru territòriu lu fatzant francu dae ideas noas, chi torrent de prus cun s’istòria, cun sos caràteres de s’ ambiente naturale, cun sa predispositzione naturale de sos sardos.

Dae meses sunt narende – e custa propaganda la sunt faghende sos partidos italianos prus mannos, chi mancari carchi cunflitu de interessos in contu de raportos econòmicos cun s’Eni la tenent – chi non si podet fàghere a mancu de sa ricunversione industriale de Portu Turre, ligada a sa chìmica birde, comente chi basterat un colore galanu a fàghere prus presentàbile unu mostru chi connoschimus giai in totu sas manifestatziones suas.

Su progetu previdet sa produtzione de bioplàsticas e una tzentrale a biomassas de 43,5 Mwe. Nois pregontamus: in cale manera custa indùstria noa podet èssere funtzionale a s’isvilupu econòmicu de sa Sardigna? Nemos rispondet, si non faeddende de sos istipèndios chi custu colossu nou diat èssere a tretu de pagare a sos traballadores.

S’istòria de semper, sos ricatos de semper, sas illusiones de semper, sas collaneddas lughentes de semper, cunforma a su modellu de sas chi sos colonizadores de su Sud Amèrica mustraiant a sos indìgenos de su cumintzu de su sèculu XVI pro los fàghere istare a bonos.

Pellìculas gia bidas cando dae Europa sunt lòmpidos duos pratos de lentìgia, chi sardos medas ant tentu sa malidea de atzetare in càmbiu de su de nche bogare bìngias, olivàrios, campos de trigu. Pagu dinare, e cun custu pagu dinare nos amus bèndidu su tempus presente e parte de su tempus venidore. Sa matessi modalidade chi medas amministratziones comunales (e medas privados), pro non faeddare de sas complitzidades polìticas a livellu guvernativu e regionale, tzedint territòriu pro lassare pònnere, a multinatzionales mannas tzinesas, indianas, russas, ispagnolas e tedescas, campos fotovoltàicos o parcos eòlicos istremenados

Lu faghent a manera chi in Sardigna si podat produire prus energia e, duncas, su sistema produtivu de s’Ìsula e sos privados podant istare mègius?

Sa realidade nos narat chi est pròpiu su contràriu. De energia nde semus produende giai in prus e sas impresas nostras (e totu sos tzitadinos) in fines pagant una bulleta prus cara de su restu de s’Istadu.

Abbarrat duncas sa lògica tzurpa de su “pagos, maleitos e deretu”, riferidos a èuros bola bola chi si brùsiant in pagu tempus, lassende in palas petzi chinisa. Incuinante meda, siat pro s’ambiente siat pro s’isvilupu econòmicu.

Sa chìmica de Portu Turre, pro torrare in surcu, diat èssere birde ca diat brusiare su cardu e non s’ògiu combustìbile. Pensare ite Sardigna fiant disinnende sos sennores de s’ENI e sos cumpàngios polìticos issoro: unu tretu istremenadu de cardu, chi mancari si podiat isparghinare in sa medade s’Ìsula, ispetende territòriu e non permitende s’isvilupu de s’agroalimentare. E totu custu in terrinos incuinados e non bonificados. E, in prus, traballu (precàriu e pagadu pagu) pro pagas pessones, ligadu a s’isvilupu e a sas bètias de su mercadu.

In s’ìnteri, a su benzene, a su dicloretanu, su cloruru de vinile monomeru giai lassados in erèntzia dae deghinas de annos de chìmica, si diant agiùnghere sas diossinas, sos furanos e sos prùeres ultrasùtiles.

Est craru chi tocat a nàrrere chi nono a totu custu. B’at a chèrrere una mobilitatzione manna de pòpulu pro non permìtere un’àteru abasatu chi minisprètziet sas leges naturales. Non b’at a èssere peruna lege formale, aprovada dae parlamentares chi votant su prus de sos providimentos sena mancu los connòschere, perunu atu de indiritzu de sos ufìtzios ministeriales, perunu (eventuale) silèntziu còmplitze de sa Regione, peruna prepotèntzia de sas lobby chi at a pòdere firmare uan cussèntzia de pòpulu.

Ma sa cussèntzia tocat a tènnere sa gana de si la formare. Su problema est chi semus tropu anestetizadis o inchietos cun su mundu, impinnados a s’ispissu a isparare a totu ispaarre a totu su chi nos colat in dae in antis, pro nos impinnare. Ma si tratat de dovere tzivile.[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]