Non totu su chi est nou est pro fortza bonu e non totu su chi est betzu tocat a nche lu frundire a mare. Podet pàrrere una friolera ma est mègius a lu dislindare in antis de sighire cun s’arresonu.
Ca custu est un’artìculu chi cheret pònnere a pare sas resones de s’innovatzione, de su riformismu, de su cambiamentu, chirchende de las fàghere prevalèssere subra de sa cunservatzione e de s’immobilismu.
E lu cheret fàghere bortulende s’assuntu de su comintzu: si totu su nou no est pro fortza bonu, cheret nàrrere chi no est nemmancu totu malu. Ognunu de nois est in se unu portadore sanu de innovatziones. E innovende (a sa lìtera: faghende su nou, mudende s’istadu de sas cosas) leat parte a su progressu generale de sa sotziedade.
E su progressu (a sa lìtera: protzessu de mandare a in antis sas cunditziones umanas, non netzessariamente duncas unu giudìtziu a pitzu de su mègius o su peus) mudat sa vidas nostras e de sos àteros, sas cunventziones, sas relatzione sotziales, su chi inventamus, produimus, consumimus, eliminamus o retziclamus.
Innovare est carchi cosa chi est in sa naturalesa de s’èssere umanu.
Duncas, innovamus ca semus. S’istòria però (finas cussa contemporànea) nos insignat chi totu sos riformadores e portadores de innovatziones sunt istados (e sunt) mirados cun reselu, inghiriados dae risitos irònicos* e dae imbìdias.
Ca sa cunservatzione (a sa lìtera: remunire, costoire, mantènnere) nos illudit de pòdere sighire fitiana una situatzione oramai collaudada, achirida e duncas còmoda.
A s’ispissu si mantenet su status quo pro mandronia pura, àteras bortas pro ausèntzia de abbistesa o pro èssere cumbìnchidos de dèvere defensare una positzione de privilègiu.
In su mundu de oe – globalizadu, cumpetitivu, lestru – un’azienda chi non rennoat est cundennada dae su mercadu a sa pèrdida. Cun sa diferèntzia chi si finas a deghe annos a como pèrdere cheriat nàrrere a s’indebilitare, oe in die est sinònimu de morte.
Su sistema polìticu e istitutzionale no est angenu a custa règula. S’Itàlia de su 2016 – e fintzas sa Sardigna – est sa fotografia de cantu custa cuntierra eterna intre cunservadores e riformadores apat produidu milliones de mortos e de fertos.
E chie proat a essire dae custos ischemas betzos, dae sa sighida fitiana de ritos antigos e de liturgias sempiternas arriscat, in sa mègius ipòtesi, de èssere inditadu comente unu nou arrivadu, o unu chi punnat, in sa peus** ipòtesi, a leare su logu suo in una mesa giai bene aparitzada.
Esistit però una categoria peus de sa de sos immobilistas: est sa de sos innovadores farsos, de sos bendidores de fumu e de paràulas.
Si bi pensades, sunt pròpiu issos – in ogni logu – a si opònnere a sas novidades, a sos esperimentos, a sos ischemas originales. Sa pelea de oe in die est pròpiu custa: contrapònnere s’abertura mentale est sa novidade a sa serrada e a su betzu chi connoschimus bene.
* Pòngio irònicos, mancari chi in Sardigna no esistat s’ironia ma sa befe, duncas diat andare mègius: befulanos. Chie? Impresàrios, istudiantes, traballadores, disàbiles, fèminas, giòvanos, tzitadinos sèmplitzes.
** in s’originale est “migliore”!
De importu mannu, tue puru ses innovende iscriende in sardu .Gratzias
Beru. Ma bisonzat atenzionare a no fagher makìnes! “Non totu su chi est nou est pro fortza bonu e non totu su chi est betzu tocat a nche lu frundire a mare”. Bisonzat impitare su ‘etzu cand’est immentigadu e lu torrare a vida, e a leare su nou cando in sardu no b’ant, e no b’aiant, sas paraulas, un’esempru pro totu: “fruttora” (o “fruttoria” ecc) in sardu, e “telephonu”, televisione ecc. in limba anzena”, ma ki sunt paraulas intrenatzionales
Semus firmos e bloccaos a unu sistema dde assistentzialismu colonialista. Dppimus torrare a sos Nobiles Valores dde su Codice antigu Nuragicu PRAXERI TORRAU e AMISTADE. Qustu sistema ki seusu supportende roma cun sa benedixione dde santa roana cresia ana fattu dde tottu pro nnos distrughere su sentidu identitariu. Depimusu essire dae su sistema italoromanu dde isfruttamentu e torrare a su Codice Antighu, naturalmente in crai moderna e adattu a oje. Saludos a tottus bonu traballu.