Non totu su chi est nou est pro fortza bonu e non totu su chi est betzu tocat a nche lu frundire a mare. Podet pàrrere una friolera ma est mègius a lu dislindare in antis de sighire cun s’arresonu.
Ca custu est un’artìculu chi cheret pònnere a pare sas resones de s’innovatzione, de su riformismu, de su cambiamentu, chirchende de las fàghere prevalèssere subra de sa cunservatzione e de s’immobilismu.

E lu cheret fàghere bortulende s’assuntu de su comintzu: si totu su nou no est pro fortza bonu, cheret nàrrere chi no est nemmancu totu malu. Ognunu de nois est in se unu portadore sanu de innovatziones. E innovende (a sa lìtera: faghende su nou, mudende s’istadu de sas cosas) leat parte a su progressu generale de sa sotziedade.

E su progressu (a sa lìtera: protzessu de mandare a in antis sas cunditziones umanas, non netzessariamente duncas unu giudìtziu a pitzu de su mègius o su peus) mudat sa vidas nostras e de sos àteros, sas cunventziones, sas relatzione sotziales, su chi inventamus, produimus, consumimus, eliminamus o retziclamus.
Innovare est carchi cosa chi est in sa naturalesa de s’èssere umanu.
Duncas, innovamus ca semus. S’istòria però (finas cussa contemporànea) nos insignat chi totu sos riformadores e portadores de innovatziones sunt istados (e sunt) mirados cun reselu, inghiriados dae risitos irònicos* e dae imbìdias.

Ca sa cunservatzione (a sa lìtera: remunire, costoire, mantènnere) nos illudit de pòdere sighire fitiana una situatzione oramai collaudada, achirida e duncas còmoda.
A s’ispissu si mantenet su status quo pro mandronia pura, àteras bortas pro ausèntzia de abbistesa o pro èssere cumbìnchidos de dèvere defensare una positzione de privilègiu.

In su mundu de oe – globalizadu, cumpetitivu, lestru – un’azienda chi non rennoat est cundennada dae su mercadu a sa pèrdida. Cun sa diferèntzia chi si finas a deghe annos a como pèrdere cheriat nàrrere a s’indebilitare, oe in die est sinònimu de morte.
Su sistema polìticu e istitutzionale no est angenu a custa règula. S’Itàlia de su 2016 – e fintzas sa Sardigna – est sa fotografia de cantu custa cuntierra eterna intre cunservadores e riformadores apat produidu milliones de mortos e de fertos.

E chie proat a essire dae custos ischemas betzos, dae sa sighida fitiana de ritos antigos e de liturgias sempiternas arriscat, in sa mègius ipòtesi, de èssere inditadu comente unu nou arrivadu, o unu chi punnat, in sa peus** ipòtesi, a leare su logu suo in una mesa giai bene aparitzada.
Esistit però una categoria peus de sa de sos immobilistas: est sa de sos innovadores farsos, de sos bendidores de fumu e de paràulas.

Si bi pensades, sunt pròpiu issos – in ogni logu – a si opònnere a sas novidades, a sos esperimentos, a sos ischemas originales. Sa pelea de oe in die est pròpiu custa: contrapònnere s’abertura mentale est sa novidade a sa serrada e a su betzu chi connoschimus bene.

* Pòngio irònicos, mancari chi in Sardigna no esistat s’ironia ma sa befe, duncas diat andare mègius: befulanos. Chie? Impresàrios, istudiantes, traballadores, disàbiles, fèminas, giòvanos, tzitadinos sèmplitzes.
** in s’originale est “migliore”!